Wiemy, że bociany klekoczą, gęsi gęgają, sowy pohukują, gołębie gruchają, a wróble ćwierkają. Ale jak nauczyć się rozpoznawania odgłosów dziesiątek innych ptaków? Ornitolodzy mają na to proste sposoby.
Ptaki tworzą melodie na różne sposoby, przystosowując wydawane przez siebie dźwięki do klimatu akustycznego, a także do funkcji, które mają one spełniać (wabienie samicy, płoszenie rywala, ostrzeganie stada i ochrona terytorium).
Niektóre ptaki, jak zięba, gil, trznadel, jer, cierniówka, piecuszek czy potrzeszcz, powtarzają wciąż tę samą, niezmieniającą się frazę przez ok. 2-3 sekundy. Sikorki i drozdy wydają krótkie dźwięki, ale ich rodzaj może być za każdym razem inny. Z kolei skowronki, drozdy, kapturki, kosy, łozówki, rudziki, strzyżyki, trzcinniczki, szczygły, szpaki czy rokitniczki śpiewają pieśni bardzo zróżnicowane i trwające nawet do kilku minut.
Jaki to ptak?
Umiejętność rozpoznawania ptaków po wydawanych przez nie dźwiękach można wyćwiczyć. Odgłosy niektórych łatwo zapamiętać na zasadzie skojarzeń słownych – przykładowo derkacz (Crex Crex) zyskał swą nazwę, bo wydawany przez niego odgłos przypomina frazę „der, der, der”, a niektórym kojarzy się z terkotem nakręcanego zegarka.
W poznawaniu ptasiego świata pomagają wizyty w zoo i ptaszarniach, a także terenowe wyprawy edukacyjne z ornitologami.
W zaznajamianiu się z przyrodą warto też wspomóc się technologią. Filmy edukacyjne z serwisu YouTube (np. ten https://www.youtube.com/watch?v=dRcEprzTxTA), które można wielokrotnie odsłuchiwać, to najłatwiejszy sposób na zapamiętanie głosów, a często też wyglądu ptaków poszczególnych gatunków.
Pomocne okazują się również aplikacje na smartfony, np. Warblr, która z 95-procentową skutecznością podpowiada nazwę ptaka do dźwięku, który akurat słyszymy.
Najmłodszym pasjonatom ornitologii można zaproponować zabawki edukacyjne „Audubon Birds” z firmy Wild Republic – ptaszki z oryginalnymi głosami tego renomowanego producenta gwarantują doskonałe połączenie zabawy i nauki dla małych birdwatcherów. Nagrane głosy ptaków są potwierdzone certyfikatem Cornell Lab of Ornithology i CEntre Bioacoustique, Alpin oraz RSPB, dzięki czemu można mieć pewność, że dziecko naprawdę wyciągnie z zabawy nowe umiejętności i wiedzę, którą zabłyśnie nie tylko w szkole.
Gdzie i kiedy najlepiej słuchać ptaków?
Ptaków w ich naturalnym środowisku najlepiej słuchać rano, gdy temperatura i wilgotność powietrza są niższe, a wiatr słaby – w takich warunkach ptasie trele są najlepiej słyszalne. Duże znaczenie ma również otoczenie. W otwartych przestrzeniach, np. na polu, ptasie śpiewy niosą się daleko i są wyraźne. Z kolei w lesie, z powodu obecności drzew i liści, dźwięki są stłumione, a dodatkowo towarzyszy im zjawisko echa, dlatego są słyszalne słabiej, gorzej i często tylko na krótkie odległości.
Przeczytaj także: Dlaczego ptaki śpiewają i czy… komponują muzykę?